Ψυχοπαθητική - Αντικοινωνική ή Κοινωνιοπαθής Προσωπικότητα
Antisocial Personality Disorder (Antisocial personality)
Ποιος είναι ο αντικοινωνικός αλήθεια; Είναι αυτός που δε συμμετέχει στις κοινωνικές συναναστροφές, που μοιάζει απόμακρος, που αποφεύγει το «σχετίζεσθαι»;
Ο αντικοινωνικός στην ψυχοπαθολογία είναι ο άνθρωπος που εκμεταλλεύεται τους άλλους για «ίδιον όφελος». Μπορεί να είναι κοινωνικότατος αλλά δεν σχετίζεται επί της ουσίας. Οι άλλοι είναι αντικείμενα προς εκμετάλλευση. Αυτός είναι ο λύκος και οι υπόλοιποι τα πρόβατα. Ο όρος που του δόθηκε έχει την έννοια ότι δρα ενάντια στους αλλους και υπέρ του εαυτού του.
Υπάρχουν 3 είδη αντικοινωνικών προσωπικοτήτων:
- Ο αντικοινωνικός που εκδηλώνει εγκληματική συμπεριφορά και έχει σοβαρά θέματα με το νόμο (ψυχοπαθείς δολοφόνοι, ληστές, έμποροι ναρκωτικών, περιθωριακοί και παράνομοι).
- Ο αντικοινωνικός που θα δανειστεί χρήματα να στήσει μία επιχείρηση, τα οποία δε θα επιστρέψει ποτέ και με την πρώτη ευκαιρία θα τα παίξει χαρτιά.
- Και ο C.E.O (chief executive officer) ο οποίος είναι μεγαλοστέλεχος επιχείρησης ή επιτυχημένος επιχειρηματίας ή πολιτικός και εκμεταλεύεται τις περιστάσεις και τους άλλους προκειμένου να πετύχει το στόχο του.
Διαγνωστικά κριτήρια
Παρακάτω ακολουθούν τα διαγνωστικά μιας ψυχοπαθητικής ή αντικοινωνικής προσωπικότητας.
α. Εγκληματικές συμπεριφορές, αψηφά τους νόμους προκειμένου να διατηρήσει τη δύναμή του. Δεν τον νοιάζει καθόλου η επίδραση που θα έχει στο θύμα.
β. Χρησιμοποιεί τους άλλους για προσωπικό του όφελος ή ευχαρίστηση. 'Μπορώ να πάρω ότι θέλω εξαπατώντας τους ηλίθιους όλου του κόσμου'.
γ. Παρορμητικός και εκτός ελέγχου χωρίς να νοιάζεται για τις συνέπειες που θα έχει αυτό στον ίδιο.
δ. Ευερέθιστος, επιθετικός αδιάφορος για τις ζημιές που θα προκαλέσει στον άλλο, χωρίς καθόλου τύψεις. Νιώθει περήφανος για την επιθετικότητά του η οποία του επιτρέπει να διατηρεί τον έλεγχο και να παραμένει άτρωτος.
ε. 'Κανείς δε μπορεί να με ελέγξει'. Δε με νοιάζουν καθόλου οι συνέπειες για μένα ή τους άλλους.
στ. Παραμέληση της οικογένειας, χρέη. 'Οι γονείς μου με άφησαν να τα βγάλω πέρα μόνος μου, το ίδιο μπορούν και τα παιδιά μου'. Με διάθεση να διατηρήσει τον έλεγχο και απροθυμία να του ασκηθεί έλεγχος.
ζ. Απιστία, απάτη, κλεψιά, ανεξαρτησία και έλεγχος. Χωρίς τύψεις ή έγνοια για τις συνέπειες. Η δύναμη είναι το ΠΑΝ. Πρέπει να είσαι σίγουρος ότι κανείς, ποτέ, δε θα σε κάνει ότι θέλει!!
Ποιότητα Δύναμη
Για κανένα λόγο δε θα αφήσει τον έλεγχο. Όταν ήταν μικρός και κακοποιήτο από τον πατέρα του αποφάσισε ότι δε θα επιτρέψει ποτέ σε κανέναν να είναι πιο δυνατός από αυτόν. Ο παντοδύναμος έλεγχος και η άρνηση να έρθει σε επαφή με την ευαλωτότητά του τον καθιστούν τον απόλυτο οπαδό της σκληρής δύναμης. Εκμεταλεύεται σκόπιμα, προκειμένου να πετύχει το στόχο του. Η επίτευξη του στόχου είναι προεξέχουσας σημασίας καθώς επιβεβαιώνει τη δύναμή του. Η σχέση, η ενσυναίσθηση, τον καθιστά ευάλωτο και είναι κάτι που δε γνωρίζει από τον τρόπο που έχει μεγαλώσει.
Μπορεί να δυσκολεύεται να εκφραστεί λεκτικά (δες την 1η κατηγορία) προτιμά έτσι τη δράση από την συζήτηση. Επειδή ακριβώς δε εκφράζεται λεκτικά ο μόνος τρόπος να επικοινωνήσει το συναίσθημά του είναι να κάνει τον άλλον να νιώσει με τον ίδιο τρόπο. Αυτό αποτελεί ένα μηχανισμό άμυνας που στην ψυχολοπαθολογία ονομάζεται, προβλητική ταύτιση. Αν π.χ νιώθει οργή, με τη στάση του θα κάνει τον άλλο να βιώσει το ίδιο συναίσθημα. Η ανεξέλεγκτη οργή είναι χαρακτηριστικό του (εκτός από το 3o είδος αντικοινωνικού τον C.E.Ο). Επίσης, η μανιακή επιθυμία και ο πρωτόγονος φθόνος, δηλ. η ανάγκη του να καταστρέψει ότι επιθυμεί περισσότερο. Ο αντικοινωνικός μπορεί να κομπάσει για τις απάτες, κατακτήσεις και δολοπλοκίες του αν θεωρήσει ότι το άτομο που έχει απέναντί του θα εντυπωσιαστεί από αυτό.
Αν και εκ πρώτης όψεως φαίνεται να μη βιώνουν άγχος, ωστόσο, προβαίνουν σε εκδραμάτιση προκειμένου να μη βιώσουν ένα τόσο «τοξικό συναίσθημα» το οποίο υπονοεί αδυναμία. Η εκδραμάτιση μπορεί είναι μία βίαιη ή επιθετική συμπεριφορά ως προς τους άλλους ή ως προς τον εαυτό τους (αλκοολισμός, επικίνδυνη οδήγηση, ναρκωτικά, εξαρτήσεις κ.λ.π.).
Άλλα χαρακτηριστικά του είναι η ενεργητική υποτίμηση και ο υποβιβασμός οποιουδήποτε πράγματος διαπνέεται από τρυφερότητα.
Παθογένεση ( πως δημιουργήθηκε αυτός ο χαρακτήρας)
α. Πολύ σκληρή επίθεση και καθολική παραμέληση, αδιαφορία. Διαλυμένα σπίτια, αλκοολισμός, βία, εγκατάλειψη και παραμέληση των γονεικών καθηκόντων.
Ο λόγος που αδυνατεί να προβλέψει ή να φροντίσει τις πραγματικές συναισθηματικές του ανάγκες είναι γιατί κανείς δε νοιάστηκε πραγματικά γι αυτόν. Αυτή η έλλειψη σύνδεσης έχει σαν συνέπεια την έλλειψη ενσυναίσθησης για τους άλλους. Γεγονός που τον οδηγεί να τους εκμεταλλεύεται ή να αδυνατεί να ελέγξει τη συμπεριφορά του. Ο αντικοινωνικός μπορεί να ήταν εκείνος που σε νεαρή ηλικία φρόντιζε τα μικρότερα αδέρφια του. Όμως δε γνωρίζει πως να ασκήσει σωστά την εξουσία του. Είναι ένα παιδί που αναλαμβάνει ευθύνες γονέα. Θυμωμένος με τον απόντα γονέα εκτονώνει το θυμό του στα μικρότερα αδέρφια του. Έχει κι αυτός ανάγκες γιατί να νοιαστεί για τις ανάγκες των άλλων; Θα κάνει αυτό που του έχουν αναθέσει και δε του αναλογεί, με θυμό και βία! Όπως αργότερα θα ασκεί έλεγχο με βίαιους και σκληρούς τρόπους.
β. Ευκατάστατες οικογένειες επιφανειακά 'καλές' όπου και οι δύο γονείς εργάζονται και έχουν απορροφηθεί από αυτό, μπορεί λόγω αδιαφορίας να δημιουργήσουν ψυχοπαθητικά δυναμικα.
γ. Εαν πάλι το παιδί είναι μάρτυρας βίας μεταξύ των γονέων, ο γιος είναι πιθανό να μιμηθεί την επιθετική συμπεριφορά του πατέρα του. Αν δε στην οικογένεια υπάρχει αδερφή, η πιθανότητες ψυχοπάθειας αυξάνονται. Ίσως γιατί αμείβεται για την επιθετικότητα του σ αυτήν, αφού δεν μπορεί να αμυνθεί όπως ένα αγόρι!
Στα τεράστια διαστήματα παραμέλησης και αδιαφορίας εκ μέρους του γονέα μπορεί να υπήρχαν μικρές παύσεις. Ο γονέας μ ένα αυταρχικό και επικριτικό τρόπο ίσως προσπαθούσε να επιβάλλει όρια που προ πολλού ο ίδιος είχε λησμονήσει. Το αποτέλεσμα ήταν ο αντικοινωνικός να προστατεύσει με αγριότητα την αυτονομία του. Η ανεξαρτησία είναι η αντίθεσή του στον τρομαχτικό και αυθαίρετο έλεγχο.
Η ιστορία του αντικοινωνικού είναι η ιστορία του μοναχικού παιδιού που πήρε την απόφαση να επιβιώσει σ’ ένα κόσμο βίαιο και αμείλικτο. Σ’ ένα κόσμο που δεν υπάρχει η πολυτέλεια της ενσυναίσθησης και της ευαισθησίας.