Πολλές φορές ακούμε τη φράση: «μην κάνεις σαν υστερική!». Ποια όμως είναι στην πραγματικότητα η Υστερική ή Οιστριονική προσωπικότητα;
Είναι μία δομή που συνήθως παρατηρείται στις γυναίκες. Παρακάτω αναφέρονται κάποιες ποιότητες που μπορεί να έχει ένας άνθρωπος με αυτή τη δομή. Ας τις δούμε:
α. Είναι η ψυχή της παρέας. Επιδιώκει να είναι το κέντρο της προσοχής.
β. Αποπλανητική, προκλητική επιδιώκει να είναι σεξουαλικά ελκυστική, αν και συχνά μπορεί να είναι απροσπέλαστη.
γ. Έντονη, ίσως και υπερβολική έκφραση συναισθήματος χωρίς ανάλογη αιτία.
δ. Όταν μιλά ενδιαφέρεται περισσότερο να είναι ευχάριστη και γοητευτική παρά ακριβής. Η λογική και οι υποχρεώσεις δε μοιάζει να την αφορούν.
ε. Εκδραματίζει. Δεν ενδιαφέρεται να εξελίξει τις ικανότητες της και επενδύει στο να είναι ελκυστική σε κάποιον ισχυρό ο οποίος θα πάρει την κατάσταση στα χέρια του!! Χρησιμοποιεί το θυμό όταν οι άλλοι δεν της δίνουν άμεσα αυτό που επιθυμεί.
στ. Αφήνεται στους άλλους να αποφασίσουν για κείνη προκειμένου να τους κάνει να νιώσουν ισχυροί και υπέροχοι.
ζ. Διαδίδει ότι υπάρχει οικειότητα με κάποια 'εντυπωσιακή' φιγούρα (π.χ κάποιον επώνυμο) ακόμα κι όταν αυτό δεν ισχύει
η. Προσπάθειες αυτοκτονίας προκειμένου να πείσει κάποιον που εμπιστεύεται να κάνει αυτό που θέλει ή να μην κάνει αυτό που εκείνη δε θέλει.
Παθογένεση (πως δημιουργήθηκε η προσωπικότητα αυτή)
α. Στην κλασσική της φόρμα η υστερική είναι το όμορφο κοριτσάκι που είχε την εύνοια του ενδιαφέροντα πατέρα της. Το λεγόμενο οιδιπόδειο. Θελει να γίνει σαν τη μαμά για να παντρευτεί τον μπαμπά. Ο μπαμπάς παίρνει τη μικρή του πριγκίπισσα και την επιδεικνύει στους φίλους του ενώ η μαμά μένει απ’ εξω. Ωστόσο, η έμφαση εδώ δίδεται κυρίως στην εμφάνιση, το παιδί δεν επαινείται για θέματα που αφορούν την ικανότητα του.
β. Ο πατέρας θαυμάζει την ομορφιά και φυσική παρουσία της κόρης του κάνοντας τα πάντα γι αυτήν, και κείνη, μαθαίνει ότι τα φυσικά της προσόντα και η γοητεία της μπορούν να αποτελέσουν "μέσα" ελέγχου των Σημαντικών Άλλων. Η ικανότητά της εστιάζεται στο «φαίνεσθαι» και όχι στις δημιουργικές της ποιότητες. Η εσωτερική της αίσθηση είναι ότι δεν χρειάζεται να κάνει πράγματα η ίδια για τον εαυτό της αλλά ο ισχυρός άνδρας που είναι δίπλα της.
Η σαγήνη της εκτός από την απόσπαση φροντίδας μπορεί κάποτε να εξυπηρετούσε και άλλο σκοπό. Όπως το να απαλύνει και να ελέγχει την επιθετικότητα του πατέρα της (π.χ ενός αλκοολικού και βίαιου πατέρα). Μια επιθετικότητα που απευθυνόταν όχι μόνο σε εκείνη αλλά και στα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας. Αυτό της έδινε μεγάλη δύναμη. Θα γοήτευε τον πατέρα οχι απλά για να τον ηρεμήσει αλλά για την φροντίσει κι αυτός μετά! Μεγάλη ευθύνη και κατ' επέκταση μεγάλο άγχος. Γι αυτό κι οι υστερικές είναι πολύ αγχώδεις. Αν ο πατέρας ήταν σημαίνων πρόσωπο της κοινότητας η υστερική θα απολάμβανε τη δύναμη που θα της έδινε αυτό στο σχολείο. Αν όμως ο πατέρας γυρνούσε το βράδυ μεθυσμένος και εξέθετε την οικογένεια του αυτό θα την ωθούσε να τρέμει την επιθετικότητά του. Τότε για να κρατήσει μια επιφανειακά χαρούμενη ατμόσφαιρα στο σπίτι θα διοργάνωνε συγκεντρώσεις και ανέμελα πάρτυ. Επικυρώνοντας έτσι τη θέση, ταυτότητα και ασφάλειά της.
Η οιστριονική είναι εξαρτώμενη και νιώθει άβολα όταν κάποιος άλλος εξαρτάται από κείνη. Γι αυτό και μπορεί να δυσκολευτεί όταν γίνει μητέρα.
Εάν στη γονεική οικογένεια ελάμβανε ζεστασιά και ενδιαφέρον όταν ήταν άρρωστη, τότε ασυνείδητα σωματοποιεί γι αυτό ακριβώς το λόγο.
Είναι μια γυναίκα γοητευτική, υπερβολική στο συναίσθημα, αγχώδης, ανασφαλής και χειριστική. Συχνά ιδιαίτερα ευφυής, αν και επιλέγει να το κρύβει.
Σ’ ένα θεραπευτικό περιβάλλον ασφάλειας και αποδοχής θα μπορούσε να ξεδιπλώσει τη δύναμή της και να εκφράσει τα αληθινά της συναισθήματα κάνοντας τις προσωπικές της επιλογές χωρίς το δεκανίκι ενός ισχυρού άντρα. Κερδίζοντας έτσι εκ νέου, την αυτοπεποίθηση και τον αυτοσεβασμό της.