Όλοι οι άνθρωποι σε κάποιο βαθμό ή υπό συνθήκες μπορεί να λειτουργήσουν μαζοχιστικά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ενστικτώδης διάθεση των γονέων να θυσιαστούν όταν κινδυνεύουν τα παιδιά τους. Ωστόσο, ο τρόπος που βιώνει τον εαυτό του ένας άνθρωπος που έχει έντονα μαζοχιστικά δυναμικά, είναι ως ένα άτομο ανολοκλήρωτο, καταδικασμένο να το παρεξηγούν, να μην το σέβονται και να μην το εκτιμούν. Συχνά μοιάζουν να περιφρονούν όλους τους υπόλοιπους κοινούς θνητούς οι οποίοι δεν μπορούν να υπομείνουν τα βάσανά τους με τον τρόπο που μπορούν εκείνοι (ηθικοί μαζοχιστές). Ή επικρίνουν όλους τους υπόλοιπους ανθρώπους για την υποτιθέμενη αδικία που βιώνουν οι ίδιοι (επικριτικοί μαζοχιστές). Παρότι δεν απολαμβάνουν την οδύνη που καλούνται να αντέξουν, κατά μία έννοια αυτή η καρτερικότητα αποτελεί τη βάση της αυτοεκτίμισής τους. Όσα πιο πολλά υπομένουν τόσο αυξάνεται η αυτοεκτίμησή τους γι αυτό και όταν απαιτείται να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους το μεταφράζουν ως «εγωιστικό» ή «συγκαταβατικό ως προς τον εαυτό τους» και το αποφεύγουν συστηματικά.
Μία αιτία γένεσης μαζοχιστικών δυναμικών είναι η τραυματική απώλεια ή συναισθηματική στέρηση σε παιδική ηλικία, η οποία όμως δεν ήταν καταστροφική, αφού το παιδί δεν έχασε την πίστη του ότι το αγαπούν. Παρόλο που μερικοί γονείς διακρίνονται από έλλειψη ενσυναίσθησης όσον αφορά τις ανάγκες του παιδιού τους, σε καταστάσεις κρίσιμες ενεργοποιούνται και του προσφέρουν συναισθηματική κάλυψη. Έτσι εκείνο μαθαίνει, πως όταν εμφανώς υποφέρει, πιθανόν να εισπράξει αγάπη. Ακόμα όμως κι αν δεν τη λάβει από τους γονείς, ίσως τη λάβει από κάποιους άλλους του περιβάλλοντός του. Βιωματικά πλέον μαθαίνει ότι ο ορατός πόνος είναι ένας τρόπος να λάβει φροντίδα.
Επίκριση, κακοποίηση, απώλεια, καταθλιπτικά δυναμικά, ενοχικές καταστάσεις ποιότητες που έχει μέσα του ένα άνθρωπος με μαζοχιστικά δυναμικά.
Αν ο γονέας ασχολείτο μαζί του μόνο όταν τον τιμωρούσε μπορεί να έχει συνδέσει την κακοποίηση με τη σχέση. Είναι η λεγόμενη «σκληρή αγάπη» που συχνά υπομένουν πολλές κακοποιημένες γυναίκες(για ένα παιδί είναι σαφώς σημαντικότερη η επικοινωνία και η σχέση από τη σωματική ασφάλεια)
Ωστόσο, ένας άνθρωπος με μαζοχιστική προσωπικότητα μπορεί μέσα από την κατάλληλη διαδικασία να καταλάβει, ότι η ψυχική οδύνη ή η σωματική κακοποίηση δεν είναι ο τρόπος για να νιώσει ότι ο άλλος ενδιαφέρεται για κείνον. Και ότι ο πόνος δεν αποτελεί το μοναδικό μονοπάτι προς την αυτοεκτίμηση ή την αποφυγή της μοναξιάς.